F-Stop ve T-Stop Nedir? Aralarındaki Farklar Nelerdir?

F-stop nedir? T-stop nedir? F-stop vs T-stop arasındaki farklar nelerdir? Bugünkü yazımızın konusu bu. Bildiğiniz gibi lensler üzerinde bir takım değerler bulunur. Bu değerlerden biri de diyafram değeridir. Lens içerisinde bulunan ve sensöre düşecek olan ışık miktarını belirleyen bu değer, lensin yapı ve kalitesine göre farklılık göstermektedir. Alan derinliğini de etkileyen bu faktör son 10 yıldır dijital ve analog fotoğrafçılıkta F değeriyle ifade edildi. Yıllardır fotoğrafçılar F 2.8 – F5.6 gibi tabirlerle diyafram değerini anlatırken son yıllarda sinema, lens ve kameralarının ucuzlamasıyla bu değerin T değeriyle de ifade edildiğini görmeye başladık. Peki F Stop ve T Stop Nedir? Aralarındaki farklar nelerdir?

F-Stop Nedir?

F-Stop genellikle fotoğraf lenslerinde gördüğümüz diyaframı ifade eden tamamen matematiksel hesaplar kullanılarak oluşturulan bir değerdir. Normalde ışık lensin içine girer diyafram yapraklarından ve merceklerden geçip kırılarak lensin arkasında bir noktada toplanır daha sonra kırılan ışıklar sensöre düşer ve fotoğrafı oluşturur. Bu işlem sıralamasında F değerinin ölçümü aslında ilk sıradadır. F değeri lense giren ışık değerini temel alarak oluşturulan bir değerdir. Öte yandan f stop sayıları merceğin odak uzunluğunun diyaframın çapına bölünmesi esasına göre matematiksel olarak bulunur. Örneğin 50mm’lik bir lensin diyafram çapı ( lensin mercek çapı ) 25mm ise o lensin en açık diyafram değeri F 2 olarak hesaplanır. Yani üretilen değer tamamen teoriktir.

F değerinde teorik bir hesaplama olduğu için bu hesaplamada ışığın lensin içine girip merceklerden geçerken ki kayıpları dikkate alınmaz bu da farklı sayıda mercek içeren fakat aynı diyafram değerine sahip olan iki lens arasında fark oluşturur. Örneğin; 24mm f/2.8’de az da olsa gözle görülebilecek kadar daha aydınlık bir görüntü elde edilirken 100mm f2.8’de daha fazla mercek kullanılması sebebiyle 28mm’ye göre daha az parlak bir görüntü oluşturur. Bu küçük fark fotoğrafçılık alanında pek fark yaratmaz. ISO ve perde hızıyla oynayarak bu çok az farkı tolere edebilirsiniz fakat film çekimlerinde böyle bir durum söz konusu değildir. Genellikle görüntü yönetmenleri bir diyafram değeri belirlerler ve o sahnenin tüm çekimleri aynı diyafram değeriyle gerçekleştirilir.

Örneğin; Görüntü Yönetmeni, oyuncuyu önce 28mm f/2.8’de ı\50 enstantane değerinde çekip, planın bir arkasına gelecek çekimde aynı oyuncuyu 100mm f/2.8’de 1\50 enstantane değerinde çektiğinde arada ışık farkı oluşur, ve bu pek istenmeyen bir durumdur. Bu sebeple sinemada kullanılan lenslerde diyafram F-stop’tan farklı olarak T-stop adı verilen farklı bir ölçümleme ile ifade edilir.

T-Stop Nedir?

T-stop genellikle sinema lenslerinde kullanılan ve ışığın lens içerisindeki kayıpları da hesaba katılarak oluşturulan diyafram değerini, ifade eden bir değerdir. Bu değer f stop’tan farklı olarak ışığın mercek içerisindeki kırılımlarını da hesaba katarak diyafram değerini oluşturur. Örneğin 85mm t1.5 ile 24mm t1.5 tam olarak aynı ışık değerini verir. Bu sebeple cine seri lens setlerindeki tüm lensler aynı T değerine sahip lenslerden oluşur.

Film çekimlerinde devamlılık çok önemli bir unsur olduğu için lens değişimlerinde arada pozlama farkı olmaması adına T değerine sahip lensler kullanılır. Fotoğrafta ise lens değişimlerinde bir devamlılık söz konusu olmadığı için T yada F değerinin kullanılması önem teşkil etmez.

F-Stop mu Daha İyi T-Stop mu? Hangisine Sahip Olan Lensi Almalıyım?

Öncelikle şunu belirtelim bir lensin T-stop yada F-stop olması o lensin keskinliğini, renk sapma değerini, kalitesini gösteren bir değer değildir. Yani T-stop yada F-stop olan lensler daha iyidir gibi bir yorum yapılamaz fakat film çekimlerinde T-stop değerine sahip olan lensler kullanmak ideal dünyada daha doğru kabul edilmektedir. Bu sebeple lens alırken öncelikle ne çekmek istediğinize karar verin daha sonra o lensin diyafram, odak uzaklığı ve kalitesine baktıktan sonra T-stop mu F-stop mu kullanıyor ona bakın. Eğer lensi sadece film çekimlerinde kullanacaksanız T değerine sahip olanı tercih edin fakat hem fotoğraf hem de video çekeceğim diyorsanız F değerine sahip olan lensler sizin için en uygun olanıdır.