Enstantane Nedir, Ne İşe Yarar?

Makinenizi aldınız, otomatik ayarlardan sıyrılıp biraz daha istediğiniz gibi fotoğraflar çekmek istiyorsunuz. Ama önünüzde bilinmeyen terimler var; ISO, enstantane, diyafram bunların en önemlileri. Bu üçlüyü öğrenmek fotoğrafçılığın temelidir. ISO Nedir, Ne işe Yarar? isimli yazımızda ISO ‘yu detaylı olarak anlatımıştık, bu yazımızda da enstantaneyi anlatıyor olacağız.

Enstantane Nedir?

Enstantane hızı (aynı zamanda perde hızı olarak da geçer) deklanşöre bastığımızda sensöre ne kadar süre ışık düşeceğini belirleyen değerdir. Buna aynı zamanda ‘pozlama süresi’ de denir. Filmli makineler zamanında filme ne kadar ışık düşeceğini belirliyordu. Tersi durumda düşünecek olursak sensörünüzün çekmek istediğiniz konuyu ne kadar süre göreceğidir.

Üstteki fotoğrafta enstantanenin etkisini görüyorsunuz. ISO ve diyafram bu fotoğraflarda sabit, sadece enstantane değişti.

Enstantane saniyeler ile ölçülür. 1/8000, 1/250, 1/8 gibi değerler vardır ve saniyenin 8000de biri, 250de biri,8de biri gibi düşünebilirsiniz. Dolayısıyla rakam büyüdükçe pozlama süresi azalmış olur. Çünkü 1/8, 1/8000den büyüktür.

Herkesin elinin titreme derecesi farklıdır. Genellikle 1/60 gibi seviyeler ve üstleri titremeden çekebileceğiniz seviyelerdir. Bu lensin ağırlığına göre, kolunuzun gücüne göre de değişir 🙂

Düşük enstantaneli fotoğraf çekmek isterseniz, tripod kullanmalısınız veya makinenizi sarsılmayacak bir yere koymalısınız (ki bu çok mümkün olmuyor), hatta sarsılmayı minimuma indirmek için makinenizin self-timer’ını veya uzaktan kumanda kullanmalısınız.

Her zaman anı dondurmak istemeyebilirsiniz. Bazen hareketi göstermek isteyebilirsiniz. Veya fluluk isteyebilirsiniz, bu zamanlar buna uygun bir enstantane değeri belirlemeniz gerekir.

Örneğin bu fotoğrafta zaman ve insan arasında bağlantı kurarken, hareket duygusunu vermeye çalıştım ve düşük enstantane seçtim. Sonucunda hayaletimsi insanlar ve durgun bir saat elde ettim.

Bu fotoğrafta ise düşük enstantane kullanılarak tripod üzerine sabitlenmiş makine kullanıldı. Süt efekti de denilen bu tür pozlamaları enstantane öncelikli modda rahatlıkla çekebilirsiniz.

©Wahyu Ono

Bu fotoğrafta da uzun pozlama (düşük enstantane) suyun durgunluğunu bu şekilde yakalamak için kullanıldı. İlerideki bitkilerin ve bulutların de hareketi fotoğrafa ayrı bir hava kattı.

İPUCU: Seçtiğiniz lens ile enstantane değeri doğrudan ilgilidir; bu ilginin sebebi de odak uzaklığıdır. 50mm odak uzaklığına sahip bir lens seçtiğinizi düşünün, kullanmanız gereken minimum değer 1/50 olacaktır veya 200mm odak uzaklığı lens için bu değer 1/200 olacaktır. Odak uzaklığı arttıkça titreme de artacağı için yüksek enstantane seçmemiz gerekir.